12.03.2021
Otomasyon, endüstride ve tüm sistemsel çalışmalarda insan gücüne gerek duymadan işlerin otomatik olarak yapılmasına olanak sağlamaktadır.
Sanayi devriminden bu yana nüfusun artmasıyla birlikte üretmek tek başına yeterli olmamıştır. Üretimleri hızlı, güvenilirlik seviyesi üst düzeyde ve verimli kılmak bir zorunluluk olmuştur. Endüstri sistemlerinde bu zorunluluk otomasyon ile çözülmesi öngörülmektedir.
Otomasyon sistemlerinin çalışması bir cihaz ile değil, birçok otomasyon teknolojisinin bir arada kullanıldığı kontrol ünitelerini de içinde barındıran ünitelerinin ortaklaşa çalışmasıyla yapılmaktadır.
Otomasyon sistemleri, insan gücüyle yapılması mümkün olmayan işlerin makinelerle yapılmasıyla öne çıkmaktadır. Üstelik otomasyon sistemleri sayesinde maliyetlerinizi minimize edebilirsiniz.
Otomasyon; verimlilik analizi, enerji tasarrufu ve detaylı ölçümler yapılan sistemlerdir. Ayrıca, ayrıntılı raporlama yapabilme imkanı sunmaktadır.
Otomasyonun düzeyini belirlemek için işin paylaşım yüzdeleri temel alınmaktadır. Otomasyon sistemlerinde eğer insan gücü ağırlıklı ise buna yarı otomasyon denir. Eğer makine gücü yoğun olarak kullanılıyorsa tam otomasyon denir.
Otomasyon sistemleri, değişen ve gelişen dünya pazarına ayak uydurmayı sağlamaktadır. Büyük ve açık bir pazarın içerisinde yer alan rekabet koşullarında ayakta kalabilmek için daima hızlı, güvenli ve verimli olmak gerekmektedir. Üretim sistemleri dikkate alındığında otomasyonun önemi daha iyi bir şekilde anlaşılır.
Farklı otomasyon uygulamaları için farklı cihazlardan bahsedilmektedir. Çoğunlukla kullanılan cihazlar ise PLC, HMI, SCADA veya inverter gibi sistemlerdir.
Otomasyon Sistemleri Çeşitleri
- Endüstriyel Makine Otomasyon Sistemleri
- Depo Otomasyon Sistemleri
- Aydınlatma Otomasyon Sistemleri
- PLC Otomasyon Sistemleri
- Fabrika Otomasyon Sistemleri
- Bina Otomasyon Sistemleri
- Ev Otomasyon Sistemleri
Otomasyon Sistemlerinin Avantajları
- Kalite artışı katkı sağlamaktadır.
- Üretim maliyetinin minimize edilmesini sağlamaktadır.
- Rekabet gücünün artmasını sağlamaktadır.
- İş kazalarının azaltmaktadır
- Zaman tasarrufu sağlamaktadır
Otomasyon Sistemlerinin Dezavantajları
- Otomasyon sistemlerinin dezavantajı ise ilk montajının maliyetli olmasıdır fakat bu maliyet, uzun zamanda kendini amorti etmektedir.
- Fabrika otomasyon sistemleri kullanılmasından kaynaklı insan gücüne ihtiyacın azalmasıyla fabrika çalışanlarının sayısında azalma görülmektedir.
- Otomasyon sonucu işletmelerin yatırım harcamalarında artış görülmektedir ve işsizlik durumu ortaya çıkmaktadır.
Elektrik
otomasyon, endüstriyel tesislerde ve birçok sektörde kullanılan ürünlerin, genel işleyişin insan kontrolü veya yönetimin insan faktöründe olması yerine makine, yazılım ve ekipmanlarla otomatik olarak yapılmasını sağlar. Otomasyon, insan aracılığıyla yapılan hata olasılığını minimize eder. Kullanılan teknolojiler sayesinde proseslerin izlenmesi, optimizasyon, analiz yapma özelliklerini sağlamaktadır.
Kullanılan teknoloji ve yöntemlere göre işe özel (gıda otomasyonu, çeşitli prosesler, endüstriyel otomasyon) tasarım ve yazılımları gerçekleştirilmektedir. Üretimde özellikle hız, verimlilik, kalite, tekrar kabiliyeti, programlanabilirlik gibi faktörlerin optimal seviyerlede olması gerekmektedir. Proslerin planlanması, kontrol aşamaları, kalite değerlendirilmesi, bilgisayar destekli tasarım, üretim kapasitesi gibi kriterler göz önünde bulundurulmalıdır. Günümüzde kullanılan otomasyonların kontrol yöntemleri aşağıdaki şekildedir.
- Yapay sinir ağı, (ANN-Artificial neural network)
- Dağıtık Kontrol Sistemleri (DCS-Distributed Control System),
- Makine Arayüzü, (HMI-Human Machine Interface),
- Yönetim Kontrolü ve Veri Toplama (SCADA-Supervisory Control and Data Acquisition),
- Programlanabilir Kontrol Sistemleri (PLC-Programmable Logic Controller),
- Robotik ve Mekanik Ekipmanlar
- Otomasyon yöntemlerinin kullanıldığı Kontrol Sistemleri
Otomasyonun kullanıldığı çeşitli alanlar; gıda endüstrisinde yiyecek içecek üretim otomasyonu, iç ve dış mekan aydınlatma otomasyonları, görüntü işleme bina otomasyonları, endüstriyel otomasyonlar, otomatik pilotlu araçlar şeklinde örneklendirilmektedir. Özellikle aydınlatma otomasyonları ile merkezi olarak tüm binaların, parkların, sokak aydınlatma sistemlerinin tek noktadan kontrol edilmesi mümkün olmaktadır. Sistemin kontrolü, kablolu veya kablosuz olarak yapılabilmektedir. Çeşitli aktif veya pasif sensörler sayesinde bilgisayar arayüzü kullanılarak aydınlatma senaryoları uygulanmaktadır.
Kablolu, kablosuz veya hibrit bina aydınlatma otomasyonu protokolleri; UPB (Universal Powerline Bus), Insteon, Thread, WiFi, 4G, 5G, ZigBee, Bluetooth, DALI, KNX, IoT’dir.
Bu protokoller alana kurulurken güç tüketimi, maliyet, veri hızı, mesafe gibi kriterler değerlendirilerek seçim yapılmaktadır. Aydınlatma sistemi, dinleme, renk sıcaklığı, açma-kapama, gün ışığı göz önünde bulundurularak aydınlatma otomasyon sistemi tasarlanmış olmaktadır.
Otomasyon teknolojileri, günümüzde her alanda aktif olarak kullanılmaktadır. İnsan iş gücünün aynı kalitede, tekrarlı, sürdürülebilir olmadığı muhtemel konularda tüm işleri kolaylaştırmaktadır. Yakın gelecekte yapay zeka teknolojilerinin ilerlemesiyle tüm makineler ile üretim aşamaları kısalmaktadır. Yazılımsal faaliyetler ile daha kolay makinelere işlenebildiği öngörülmektedir.
